Đại biểu Nguyễn Sỹ Cương: Không phải về hưu là 'hạ cánh an toàn'

Thành viên thường trực Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội cho rằng cần làm rõ và xử lý nghiêm nếu phát hiện sai phạm của cựu lãnh đạo Bộ Công Thương, qua đó tránh tư tưởng "hạ cánh an toàn" vốn tồn tại lâu nay trong bộ máy quản lý.
- Chỉ đạo của Tổng bí thư về việc tiếp tục kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm trong vụ việc ông Trịnh Xuân Thanh với lãnh đạo Bộ Công Thương nhiệm kỳ 2011-2015 và cá nhân nguyên Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng được dư luận quan tâm. Việc này cũng đặt ra câu hỏi về trách nhiệm giám sát của các cơ quan khác, nhất là Quốc hội. Là đại biểu 2 nhiệm kỳ, ông đánh giá như thế nào về trách nhiệm này?

- Việc thực hiện giám sát tại một số bộ, ngành vừa qua đúng là chưa nghiêm túc. Có rất nhiều vấn đề Quốc hội đã đưa vào chương trình giám sát nhưng khâu thực hiện lại thiếu nghiêm túc, hiệu quả. Nhiều cuộc giám sát dù đã có kết luận, Nghị quyết của Quốc hội... nhưng cũng không được thực hiện.

Trường hợp vừa qua của nguyên Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng mà Tổng bí thư đã có chỉ đạo kiểm tra, làm rõ là vấn đề dư luận rất quan tâm và bức xúc, bởi nó liên quan đến bổ nhiệm nhân sự tại Bộ.

Tôi cho rằng, qua kiểm tra nếu phát hiện sai phạm thì cần xử lý nghiêm để tránh tư tưởng về hưu là “hạ cánh an toàn”. Lâu nay trong bộ máy vẫn có tâm lý khi hết nhiệm kỳ, về hưu rồi, không còn chức danh trong chính quyền, trong Đảng thì việc kỷ luật không nghiêm túc. Do vậy, nếu không còn chức danh trong chính quyền thì phải xử lý, kỷ luật nghiêm với tư cách là Đảng viên.

Đại biểu Nguyễn Sỹ Cương (Ninh Thuận) cho rằng cần có nhiều cơ chế giám sát hơn nữa tại các bộ ngành, địa phương... để không gây ra những vụ việc đáng tiếc như vừa qua.

- Vậy trong nhiệm kỳ trước, cá nhân ông đã thực hiện việc giám sát như thế nào?

- Khi tôi đi tiếp xúc, vận động bầu cử, cử tri có hỏi rằng tôi có cảm thấy áy náy, không thoả mãn điều gì trong vai trò, trách nhiệm của một đại biểu Quốc hội?. Tôi trả lời rằng đã chất vấn rất nhiều các vị trưởng ngành, nhưng tiếc rằng có những vấn đề không trược trả lời đúng mức và thực hiện nghiêm túc.

Với nguyên Bộ trưởng Công Thương, tôi từng chất vấn rất nhiều vấn đề: từ chuyện nhân sự, tuyển dụng rồi tới những yếu kém trong điều hành khác... nhưng tiếc rằng câu trả lời không được thoả đáng. Tôi cho rằng, thời gian tới cần tăng cường hơn nữa việc giám sát những chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của Bộ Công Thương để tránh xảy ra những lùm xùm, sự việc đáng tiếc như vừa qua. Ngoài Quốc hội, cần có cả những cơ chế giám sát khác thì mới đảm bảo.

- Cụ thể những cơ chế này là gì thưa ông?

- Hoạt động giám sát của Quốc hội là tối cao, nhưng cũng dừng ở mức độ nhất định chứ đòi hỏi giải quyết mọi vấn đề thì còn khoảng cách. Vì thế, ngoài Quốc hội thì cũng cần nâng cao hoạt động thanh, kiểm tra của cơ quan Đảng, chính quyền địa phương.

Mỗi năm Uỷ ban thường vụ Quốc hội, Quốc hội cũng chỉ thực hiện được vài cuộc giám sát, trong khi bức xúc của xã hội thì rất lớn. Nếu chỉ trông chờ vào giám sát của Quốc hội mang lại hiệu quả, giải quyết rốt ráo một vấn đề bức xúc trong xã hội, tôi e là khó.

Ngay như việc giám sát đối với các tập đoàn, tổng công ty Nhà nước cũng vậy, hoạt động giám sát của Quốc hội không thể đi sâu, cụ thể. Giám sát ở những đơn vị này, ngoài Quốc hội, còn cần sự tích cực của nhiều cơ quan khác như Kiểm toán Nhà nước, thanh tra ngành tài chính...

- Nhưng bản thân hoạt động giám sát của Quốc hội như ông vừa thừa nhận là nhiều việc chưa được thực hiện nghiêm túc. Làm sao để cải thiện hoạt động này, không chỉ ở vấn đề nhân sự mà cả với các công trình, dự án nữa?

- Nói giám sát là sản phẩm chung của Quốc hội, nhưng không phải đại biểu nào cũng có cơ hội tham gia vào các hoạt động này. Do đó quyết định của Quốc hội dựa chủ yếu vào kết quả của cơ quan được giao trách nhiệm thẩm tra. Khi cơ quan thẩm tra là cơ quan chuyên trách làm việc có trách nhiệm, nghiêm túc thì kết quả sẽ được nâng cao hơn rất nhiều.

Ngoài ra còn phải nói tới trách nhiệm của các địa phương bởi trong thực tế, nhiều công trình, dự án giao về tỉnh thì bộ, ngành chỉ có chức năng hỗ trợ về chính sách, còn thực hiện là do địa phương. Thế nhưng khi chất vấn thì Quốc hội chỉ có thể đặt câu hỏi với các bộ trưởng, chứ không có chức năng đó với lãnh đạo địa phương - người trực tiếp quyết định cấp giấy phép cho những dự án này, công trình gây bức xúc trong dư luận.

Do vậy, nếu có cán bộ công chức tại các địa phương đạt chuẩn thì không tới mức nhiều vấn đề xảy ra ở địa phương mà chính quyền không biết khiến xã hội bức xúc. Bộ máy chính quyền địa phương, bộ phận nào cũng có, cán bộ công chức tinh giản biên chế bao năm vẫn cứ cồng kềnh... nhưng khi nói tới chuyện xảy ra tại địa phương thì cái gì cũng không biết, không có trách nhiệm. Đó là điều rất đáng tiếc.

Nguyễn Hoài