Om văn bản hơn 5 tháng: Ai giữ, giữ để làm gì?

Chiều qua (20/12), Tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ làm việc với các bộ: Tài chính, Kế hoạch và Đầu tư, Giao thông vận tải, Công Thương, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam để xác định trách nhiệm của từng bộ, cơ quan về việc chậm thanh toán, trả nợ nước ngoài đối với 3 dự án: La Sơn –Túy Loan (thuộc dự án đường Hồ Chí Minh), quốc lộ 20 và thủy điện Hồi Xuân.

Việc bố trí nguồn vốn để trả nợ khoản vay nước ngoài được Chính phủ bảo lãnh cho dự án La Sơn –Túy Loan và quốc lộ 20 thuộc nhiệm vụ chi của ngân sách trung ương bố trí trong chi đầu tư hằng năm của Bộ Giao thông Vận tải để thanh toán nợ khi đến hạn trả.

Việc chậm thanh toán các dự án này là một trong những nguyên nhân dẫn tới việc ngày 18/12, Moody’s (tổ chức xếp hạng tín nhiệm Moody's Investors Service) thông báo hạ triển vọng Việt Nam xuống tiêu cực.

Moody’s cho rằng việc Chính phủ chậm trả nghĩa vụ nợ gián tiếp là sự yếu kém về thể chế, quản trị hơn là sự yếu kém về tài chính, bao gồm vấn đề về các thủ tục hành chính phức tạp cản trở việc thanh toán kịp thời và thuận tiện. Ngay sau đó, Moody’s đã hạ tín nhiệm của 18 ngân hàng tại Việt Nam.

Theo Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng, Tổ trưởng Tổ công tác, từ ngày 21/6, Ngân hàng Thế giới (WB) đã có thư gửi Bộ Tài chính đề xuất 3 phương án trả nợ nhanh nguồn vốn IDA (Hiệp hội Phát triển quốc tế thuộc Ngân hàng Thế giới), với thời hạn trả lời trước 30/11.

Tuy nhiên, Bộ Tài chính xử lý việc này rất chậm, tới 5/12 mới có văn bản trình Thủ tướng nhưng văn bản này chưa được lấy ý kiến các cơ quan liên quan và cũng không kiến nghị thời hạn phía Việt Nam trả lời WB về phương án trả nợ nhanh.

Ngày 10/12, phía WB tiếp tục điện cho Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng chính phủ và nhắn tin cho Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam về việc yêu cầu phía Việt Nam trả lời cho WB về phương án trả nợ nhanh trong ngày 11/12.

“Ngày 12/12, Thủ tướng đã yêu cầu Tổ công tác tổ chức họp với các bộ, ngành liên quan để xác định trách nhiệm của từng cơ quan trong việc chậm thanh toán, trả nợ nước ngoài. Thủ tướng cũng chỉ đạo Bộ Tài chính và các bộ, cơ quan liên quan phải đảm bảo bố trí nguồn và thực hiện nghĩa vụ trả nợ khi đến hạn. Người đứng đầu Chính phủ rất không hài lòng”, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng cho hay.

Chúng ta có tiền, nhưng đến hạn trả trong kế hoạch lại không thanh toán - Bộ trưởng Mai Tiến Dũng nhấn mạnh và yêu cầu các bộ làm rõ trách nhiệm của mình, không đùn đẩy, đổ lỗi cho nhau. Ông cũng đề nghị Bộ Tài chính truy cứu trách nhiệm của cá nhân cụ thể khi “om” văn bản tới hơn 5 tháng.

“Ai giữ, giữ làm gì. Nếu không làm rõ trách nhiệm, cứ đổ vấy cho người khác là không được” - Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ quyết liệt truy cứu. Ông cho rằng sự phối hợp chưa tốt giữa các bộ là vấn đề tồn tại cần khắc phục.

Yêu cầu các bộ liên quan đều phải rút kinh nghiệm

Tại buổi làm việc, các bộ thừa nhận trách nhiệm của mình trong công tác phối hợp chưa tốt. Đại diện Bộ Giao thông vận tải giải trình, vốn ngân sách nhà nước bố trí cho Bộ rất khó khăn. Trong giai đoạn 2016 – 2018, Bộ đã có 8 văn bản trình Thủ tướng, gửi Bộ Tài chính, Kế hoạch và Đầu tư để bố trí cho các dự án BT (xây dựng – chuyển giao), song theo thứ tự ưu tiên bố trí vốn và nguồn vốn khó khăn nên dự án BT giai đoạn 2016 – 2020 chưa được bố trí vốn ngân sách để trả nợ theo kế hoạch.

Do vậy, Thủ tướng đã quyết định sử dụng Quỹ Tích lũy trả nợ để trả nợ 4 đợt cho dự án La Sơn – Túy Loan, tổng số 104 triệu USD, còn thiếu khoảng 500 triệu USD để hoàn thành dự án. Dự án quốc lộ 20 đã trả 2 đợt, tổng số 31 triệu USD, còn thiếu hơn 100 triệu để hoàn thành dự án. Do trả chậm nên hai dự án này đều phát sinh và phải trả lãi phạt.

Đối với dự án La Sơn – Túy Loan, qua 4 đợt trả, Bộ Giao thông vận tải đều kiến nghị trước 1-2 tháng nhưng quy trình thủ tục sử dụng Quỹ Tích lũy trả nợ rất phức tạp nên thường trả chậm.

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Vũ Đại Thắng cầu thị phát biểu: 3 dự án đã có sự chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng và lãnh đạo Chính phủ. Việc chậm thanh toán, các bộ đều có trách nhiệm, trong đó có Bộ Kế hoạch Đầu tư vì đã không quyết liệt trong công tác tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ cũng như xử lý triệt để, để chậm tiến độ, cuối cùng chúng ta vẫn phải trả tiền, còn phải gánh thêm lãi”. Vì vậy các cơ quan phải xem lại cơ chế phối hợp, tránh trường hợp đáng tiếc tương tự xảy ra.

Kết luận buổi làm việc, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng đề nghị các bộ liên quan phải rút kinh nghiệm, chậm trễ là do trách nhiệm của các cơ quan trong việc không thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Thủ tướng và Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ.

Các bộ phải chịu trách nhiệm trước Thủ tướng do phối hợp thiếu nhịp nhàng, chặt chẽ và tích cực, có biện pháp khắc phục ngay, không để vì một vài dự án cụ thể mà làm ảnh hưởng đến vấn đề vĩ mô, đến môi trường đầu tư của đất nước.

Tuấn Nguyễn