Bất cứ nơi nào bạn ở trên thế giới, cung cấp các giải pháp cho khách hàng là những gì dẫn tới thành công. 4 bài học cho các doanh nhân từ ngành công nghiệp năng lượng mặt trời ở châu Phi Cuộc cách mạng lớn nhất đang lan rộng khắp các thị trường mới nổi của châu Phi là năng lượng tái tạo, đặc biệt là năng lượng mặt trời. Ngày nay, năng lượng mặt trời đang phát triển nhanh đến nỗi gần 600 triệu người châu Phi sống ngoài lưới điện, các chuyên gia ước tính rằng khoảng 10% đang sử dụng năng lượng sạch tái tạo để cung cấp năng lượng cho ngôi nhà của họ. Vậy làm thế nào mà năng lượng mặt trời có thể thống trị châu Phi một cách triệt để như vậy? Và những bài học nào các chủ doanh nghiệp có thể học hỏi được từ các doanh nhân đang hoạt động trong điều kiện đầy thách thức của lục địa châu Phi? 1. Cung cấp các giải pháp nhỏ, phân quyền Các công ty năng lượng mặt trời châu Phi hiểu rằng việc xây dựng các trang trại năng lượng mặt trời lớn, sau đó kết nối các ngôi nhà với lưới điện rộng lớn là một cam kết kéo dài, nếu vắng mặt sự ủng hộ của công chúng và của chính phủ, có thể mất hàng năm, nếu không phải là hàng chục năm. Thay vào đó, các doanh nhân đã nắm bắt được sự phân quyền, bỏ qua cơ sở hạ tầng lớn để đưa điện trực tiếp đến người dân. Lấy M-Kopa, tập đoàn được cho là những người dẫn đầu về năng lượng mặt trời của châu Phi làm ví dụ. Hãng đưa ra giải pháp với chi phí 35 USD cung cấp bảng điều khiển năng lượng mặt trời, bộ sạc nhiều thiết bị, một số loại cáp sạc, đèn chiếu sáng, radio và một thẻ SIM để thanh toán di động. M-Kopa đã bán 300.000 bộ dụng cụ trên khắp Kenya, Uganda và Tanzania, vượt qua các lưới điện còn tồn tại và trao quyền cho khách hàng. Bài học ở đây? Thay vì dựa vào các mạng lưới lớn, tập trung, hãy đưa ra giải pháp phân tán, chi phí thấp có thể tiếp cận hàng trăm ngàn hộ gia đình. Một ví dụ là Blockstack, một khởi động sử dụng công nghệ mã hoá Blockchain để đảm bảo ẩn danh trong khi lướt web. 2. Đừng đợi chính phủ vào cuộc Liên quan đến nguyên lý phân quyền, điều quan trọng cần lưu ý là mặc dù các khoản trợ cấp và can thiệp của chính phủ có thể giúp doanh nghiệp của bạn, nhưng sự trợ giúp như vậy có thể không bao giờ đến. Điều này thực sự đúng đắn khi nói đến nhiều quốc gia châu Phi. Xem xét điều này - vào năm 2014, Transparency International ước tính rằng gần 75 triệu người châu Phi bị buộc phải trả tiền hối lộ - thường là để tiếp cận các dịch vụ cơ bản như nước, vệ sinh và có điện. Hơn nữa, đói nghèo và hối lộ liên kết chặt chẽ, kết quả là những ai trả nhiều tiền hối lộ cũng là những người ít có khả năng chi trả. Với ý nghĩ đó, hai doanh nhân đã thành lập Juabar, một trung tâm thương mại của Tanzania tập trung xung quanh các kiốt nhỏ, năng lượng mặt trời cung cấp sạc điện thoại di động. Thay vì chờ đợi chính phủ xây dựng cơ sở hạ tầng cần thiết, hai người sáng lập của Juabar chỉ đơn giản là bước vào và tạo ra một mạng lưới năng lượng mặt trời. Các chủ thương hiệu như vậy kiếm trung bình khoảng 75-150 đô la mỗi tháng, ở một quốc gia có thu nhập trung bình hàng tháng khoảng 45 đô la. Trong tương lai, Juabar dự định cung cấp Wi-Fi và các dịch vụ thông tin khác. Bài học ở đây là gì? Đúng là một số ngành công nghiệp nhất định đã nhận được rất nhiều khoản tài trợ và trợ cấp từ chính phủ. Nhưng nếu bạn là một kẻ yếu thế, đừng tuyệt vọng. Ngay cả khi chính phủ bỏ qua ngành công nghiệp của bạn để ủng hộ những người có hành lang rộng lớn, bạn vẫn có cơ hội chiến đấu. Bằng cách nào ư? Sử dụng các giải pháp công nghệ thấp, bắt đầu ở cấp cơ sở. 3. Tận dụng các công nghệ mới Trước tiên, hãy xem xét rằng các tấm pin mặt trời đã được giảm chi phí. Riêng ở Mỹ, giá các tấm pin mặt trời đã giảm 5% đối với các hộ gia đình, và 12% đối với các trang trại năng lượng mặt trời quy mô lớn. Hơn nữa, một số báo cáo ước tính rằng chi phí năng lượng mặt trời sẽ giảm 60% vào năm 2040, xuống còn 3 cent / kilowatt giờ, rẻ hơn nhiều so với khí đốt hoặc than ở nhiều khu vực. Thứ hai, nhớ lại đề cập trước đây về thị trường thanh toán di động đang phát triển của Châu Phi, dẫn đầu bởi các công ty mới thành lập như M-Pesa của Kenya. Được phát triển bởi Vodafone và đối tác Safaricom của châu Phi, M-Pesa đã cách mạng hoá phong cảnh thanh toán, cho phép người dùng trả hết mọi thứ từ cưỡi ngựa đến các hóa đơn năng lượng mặt trời của M-Kopa. Trên thực tế, các nhà nghiên cứu của MIT đã phát hiện ra rằng các dịch vụ như M-Pesa cải thiện khả năng tiếp cận vốn của người nghèo và tăng mức tiêu dùng - một lợi ích cho những người mới thành lập như M-Kopa. Bài học ở đây là gì? Đẩy mạnh công nghệ hiện có và đang nổi lên để thực hiện hoạt động kinh doanh cốt lõi của bạn tốt hơn, nhanh hơn và rẻ hơn so với đối thủ cạnh tranh. 4. Xây dựng một kế hoạch tài chính có lãi, nhưng công bằng Nếu không có kế hoạch tài chính vững chắc, khách hàng tiềm năng sẽ không thể mua sản phẩm hoặc dịch vụ của bạn. Nhưng nếu kế hoạch của bạn bị coi là không công bằng, bạn sẽ mất khách hàng. Hãy xem Off Grid Electric, một công ty năng lượng mặt trời khác khá giống với M-Kopa. Thay vì ép buộc khách hàng trả nợ bằng lãi suất quá mức, OGE tính phí cho khách hàng 7 đô la một tháng cho dịch vụ. Sau ba năm, khách hàng sở hữu hoàn toàn. Với chi phí khoảng 100-140 đô la một năm cho đèn dầu và nến, người dùng có thể tiết kiệm được rất nhiều tiền bằng cách thanh toán cho đơn vị OGE trong vòng ba năm. Bài học ở đây? Cân bằng lợi nhuận của công ty với sự quan tâm của khách hàng để cung cấp một tình huống win-win cho tất cả mọi người. Sau cùng, khách hàng hài lòng là khách hàng lặp lại và bạn có thể đặt cược rằng cả OGE và M-Kopa đều có các sản phẩm phụ trợ. Cuối cùng, với nhiều thách thức mà các công ty năng lượng mặt trời châu Phi khởi đầu, thật là hợp lý nếu họ có nhiều điều để dạy cho các doanh nhân trên toàn thế giới. Cuối cùng, bài học quan trọng nhất của họ cũng có thể là vai trò quan trọng của sự sáng tạo. Rốt cuộc, nếu không có tầm nhìn chiến lược và lòng can đảm để thách thức hoàn cảnh hiện tại, thì không có công ty sáng tạo nào tồn tại.

"Không quan trọng bao nhiêu lần bạn thất bại. Mỗi lần sẽ chỉ khiến bạn trở nên tốt hơn, mạnh mẽ hơn và thông minh hơn. Bạn chỉ cần đúng 1 lần duy nhất mà thôi, hãy nhớ là chỉ cần 1 lần".

Tỷ phú Mark Cuban

Mark Cuban là doanh nhân, nhà đầu tư, nhà sản xuất phim nổi tiếng người Mỹ. Ông cũng là chủ sở hữu của đội bóng rổ NBA Dallas Mavericks với khối tài sản được tạp chí Forbes ước tính khoảng 3,3 tỷ USD.

Sinh ra trong một gia đình nghèo, khi còn nhỏ Mark Cuban phải đi gõ cửa từng nhà để bán đồ lặt vặt. Trước khi trở nên thành công và giàu có, ông từng một thời lận đận khi học nghề gì cũng thất bại, bán sữa không thành công và bị "tống cổ" khỏi một công ty phần mềm.

Dưới đây là 6 thất bại cay đắng mà tỷ phú Mark Cuban từng trải qua:

Học nghề gì cũng "dở"

Thời còn sinh sống tại quê nhà - một thị trấn nhỏ gần Pittsburgh (bang Pennsylvania), Mark Cuban được cha mẹ khuyến khích nên học thêm một nghề nào đó để "dự phòng" cho tương lai. Đây rõ ràng là một lời khuyên đúng đắn và thiết thực, ngoại trừ một vấn đề "nhỏ", đó là Cuban hầu như học nghề gì cũng tệ.

Ngay khi mới tập tành làm thợ mộc, chàng thanh niên Mark Cuban nhanh chóng phát hiện mình không có "năng khiếu" với nghề này. Chuyển sang làm đầu bếp thức ăn nhanh, Cuban chỉ có thể biết thực phẩm chín hay chưa khi bốc ăn thử. Còn ở vai trò người bồi bàn, anh cũng phải "đánh vật" để mở được nút chai rượu vang.

Bài học rút ra: Bạn không cần phải làm tốt mọi thứ. Giống như câu nói nổi tiếng của tỷ phú Mark Cuban, "Không quan trọng bao nhiêu lần bạn thất bại. Mỗi lần sẽ chỉ khiến bạn trở nên tốt hơn, mạnh mẽ hơn và thông minh hơn. Bạn chỉ cần đúng 1 lần duy nhất mà thôi, hãy nhớ là chỉ cần 1 lần".

Kinh doanh sữa thất bại

Tốt nghiệp chuyên ngành kinh tế tại đại học Indiana, Cuban từng có thời gian làm việc tại một cửa hàng máy tính, nhưng chàng thanh niên trẻ quyết định rời bỏ công việc vì "họ không nhìn thấy tương lai của máy tính".

Sau khi tình cờ nhìn thấy một quảng cáo về sữa, Mark Cuban cho rằng mọi người đều cần sản phẩm này. "Lợi nhuận sản phẩm lại khá và hầu như hương vị của sữa bột thì cái nào cũng na ná nhau. Thế thì, tại sao lại không đầu tư vào nó nhỉ?", Cuban nghĩ thầm và quyết định kinh doanh sữa bột nghiền.

Đáng tiếc, việc kinh doanh này nhanh chóng thất bại như "sữa hòa tan với nước". "Thành thật mà nói tôi đã nghĩ nó là một việc kinh doanh 'chết' và nó sẽ chỉ kéo dài được vài phút", tỷ phú Mỹ chia sẻ.

Bài học rút ra: Đừng đánh giá sai về thị trường hoặc sản phẩm. Các sản phẩm sữa thành công hoàn toàn có lý do của nó, và phán xét theo sở thích của một mình bạn không thể tạo ra một mô hình kinh doanh bền vững.

Bị sa thải khỏi một công ty phần mềm

Sau khi chuyển đến Dallas, Cuban tìm được công việc bán hàng đầu tiên của mình tại một công ty mang tên Your Business Software. Nhận thấy sự hạn chế về kiến thức phần mềm, Cuban tự học bằng cách đọc tất cả các hướng dẫn sử dụng và đi xa hơn để tìm kiếm khách hàng mới.

Nhưng sự chăm chỉ và nhiệt huyết không giúp Cuban ở lại công ty lâu. Sau chưa đầy một năm làm việc tại Your Business Software, anh đã bị sa thải vì sáng kiến của mình. Cuban đã tự ý chốt một đơn hàng lớn với khách, đi ngược lại ý muốn của CEO công ty. Kết quả là, khi hí hửng cầm tấm séc trị giá 1.500 USD quay về văn phòng, anh chàng ngỡ ngàng vì phát hiện ra mình đã bị đuổi việc.

Sự cố này càng khiến Cuban muốn được làm chủ công ty của riêng mình. Đó cũng là lý do tới tận bây giờ Cuban vẫn coi vị CEO đã sa thải ông là "cố vấn ngược". "Thậm chí, tới bây giờ, tôi vẫn cố nhớ về những việc mà anh ta đã làm để có thể hành động ngược lại", vị doanh nhân nổi tiếng bộc bạch.

Không đủ tiền để thanh toán hóa đơn

Một lần, khi được hỏi về điều mà các doanh nhân thành công nên trải nghiệm, Mark Cuban không ngần ngại đáp: "Về đến nhà và thấy cả căn phòng tối om vì không đủ tiền trả hóa đơn tiền điện. Đó vừa là nguồn động lực to lớn lại vừa là nỗi xấu hổ khó quên."

Với tỷ phú này bài học rút ra thật đơn giản, hãy để sự xấu hổ và nỗi đau khi thất bại trở thành động lực giúp bạn đứng lên, chiến đấu và chiến thắng.

Đánh giá sai tiềm năng của một ngôi sao NBA

Sau nhiều lận đận, Mark Cuban cuối cùng cũng đạt được thành công đáng kể khi thành lập MicroSolutions và bán lại công ty với giá 6 triệu USD. Đây cũng là cột mốc đầu tiên cho rất nhiều thương vụ làm ăn phát đạt sau này của ông. Đến năm 2000, Mark Cuban thậm chí đã có thể mua phần lớn cổ phần của đội bóng rổ Dallas Mavericks.

Dưới sự dẫn dắt của Mark Cuban, tỷ lệ thắng của đội Mavericks đã nhảy vọt từ 40% lên 69%. Tuy nhiên, thất bại vẫn chưa "buông tha" ông. Cuban cho biết sai lầm lớn nhất của mình là không gia hạn hợp đồng với Steve Nash. Sau khi rời khỏi Mavericks, Steve Nash đã gia nhập đội Phoenix Suns và giành danh hiệu M.V.P. (vận động viên xuất sắc nhất) trong 2 mùa giải liên tiếp. Nhà đầu tư tài ba thừa nhận việc đánh giá sai tiềm năng của Steve Nash là thất bại nghiêm trọng trong phán đoán của ông.

"Chúng tôi đã chắc chắn rằng cậu ta không thể nào đạt MVP 2 mùa liền. Và tôi đã mắc sai lầm lớn khi không gia hạn hợp đồng với Steve Nash", Cuban kể lại.

Bài học rút ra: Đừng vội nghe theo lời khuyên xấu mà hãy tập trung giữ vững tài sản của mình. Đừng đánh giá thấp những gì mà một tài năng có thể làm được, dù có hay không có bạn ở bên.

Show truyền hình đầu tiên "chết từ trong trứng nước"

Không thể phủ nhận rằng Mark Cuban là một trong những nhà đầu tư thành công nhất góp mặt trong Shark Tank - chương trình truyền hình thực tế nổi tiếng của đài ABC, nhằm kết nối các nhà khởi nghiệp (startup) sáng tạo với các nhà đầu tư mạo hiểm (Sharks).

Thế nhưng, đây không phải là chương trình truyền hình thực tế đầu tiên có sự xuất hiện của Cuban. Chương trình đầu tiên của ông mang tên “The Benefactor” với 16 thí sinh thi đấu giành giải thưởng 1 triệu USD cùng Mark Cuban làm giám khảo dự kiến phát sóng vào năm 2004. Tuy nhiên, do bị đánh giá thấp, “The Benefactor” đã "chết" trước khi được lên sóng.

Đây là một ví dụ điển hình cho câu ngạn ngữ Mỹ: "Nếu lần đầu bạn không thành công, hãy thử và thử lại". Điều này có vẻ hoàn toàn đúng với nhà đầu tư sinh năm 1958. Giờ đây, “Shark Tank” là chương trình truyền hình có tỷ suất người xem cao nhất vào mỗi tối thứ 6 ở Mỹ dành cho khán giả từ 18 đến 49 tuổi.

“Vậy nếu như lần đầu bạn không thành công thì sao?”

Như Cuban đã viết trong một cuốn sách của ông, "Không quan trọng là bao nhiêu lần bạn làm gần đúng. Không ai biết hoặc quan tâm đến thất bại của bạn và bạn cũng nên làm như vậy. Cuối cùng, khi bạn thành công mọi người sẽ nói rằng bạn may mắn như thế nào".